مدرسه
یك عامل مهم و دومین عامل مهم اجتماعی كه در گرایش نوجوانان به اعتیاد می تواند نقش مهمی داشت باشد مدرسه می باشد . بطور كلی مدرسه می تواند نقش مهمی را در سازندگی شخصیت كودكان و نوجوانان داشته باشد . بویژه هنگامی كه والدین در برخورد با فرزندان با شكست مواجهه شده باشند مدارس مسئولیت سنگین تری را بعهده دارند
بطور كلی معلمان مسئولیت بزرگی را بر عهده دارند چرا كه در تماس دائمی با شاگردان می باشند . بطور كلی مربیان و معلمان خودشان باید از نظر عاطفی و شخصیتی آنقدر رشد كرده باشند تا بتوانند در تربیت عاطفی كودكان و نوجوانان مؤثر باشند . در حقیقت معلم و مربی در مقامی است كه می تواند شخصیت كودك را بسازد یا خرد كند . بنابراین می بینیم كه شخصیت معلم و مربی چگونه می تواند در رشد و شكوفایی شخصیت كودكان و نوجوانان و در نتیجه رشد و بالا رفتن فرهنگ یك جامعه اثرات خوب یابد داشته باشد
از دیگر مسائلی كه باید در آموزش و پرورش كودكان و نوجوانان مورد نظر باشد همكاری مربیان و والدین است - اگر در مدارس مدیریت و سازماندهی ماهرانه ای وجود داشته باشد می توان بسیاری از مشكلات را به كمك والدین و یا بالعكس به كمك مربیان و معلمان حل نمود بطور كلی یكی از شرایط معلم خوب آن است كه خود را بشناسد و در این صورت می تواند نظری عینی ولی توام با احساس همدردی نسبت به شاگردان خود و مسائل آنها داشته باشد . البته علاوه بر شناخت خود باید شاگردان خود را نیز بشناسد و بتوان اولین نشانه های اختلال عاطفی و خطا كاری را كه از نوجوانان سر می زند تشخیص دهد تا بتواند به آنها كمك كند و مانع از این شود كه این مشكلات آنها رشد بیشتری پیدا بكند
دوستان و معاشران و گروه همسالان
یك عامل مهم اجتماعی دیگر در گرایش نوجوانان به اعتیاد معاشرت با دوستان همسن و معتاد می باشد . بدون شك یك دوست معتاد به خوبی قادر است كه رفیق خود را اغفال نماید بویژه اینكه افراد در دوران نوجوانی بیش از هر زمان دیگر تحت تأثیر گروه همسالان قرار می گیرند . زیرا در این دوره است كه نوجوان از اتكای خود به خانواده می كاهد و به ناگزیر در صدد یافتن تكیه گاهی دیگری كه مهمترین آنها گروه همسالان می باشد بر می آیند . در همین دوستی ها و معاشرت های نادرست با دوستان ناباب است كه نوجوان برای اولین بار به خواهش دوست منحرف خود كه : با یكبار هیچ اتفاقی نمی افتد جواب مثبت می دهد و با آزمایش مواد مخدر نادانسته زندگی خود را متلاشی می كند
وسایل ارتباط جمعی
یكی دیگر از عوامل اجتماعی گرایش نوجوانان به اعتیاد و وسایل ارتباط جمعی می باشد كه به ابزاری گفته می شود كه در جوامع مختلف برای ابلاغ پیامها ، بیان افكار و انتقال مفاهیم به دیگران از آنها استفاده می شود . امروزه گسترش و توسعه وسایل ارتباط جمعی به حدی است كه دوران حاضر را " عصر ارتباطات " نامیده اند و دنیا را به مفهوم " دهكده ای جهانی" می شناسند
بطور كلی آنچه كه در زمینه وسایل ارتباط جمعی در جامعه ها در حال حاضر در گرایش نوجوانان به آسیب های اجتماعی و بالاخص اعتیاد مؤثر می باشد ، استفاده ناسالم و نادرست از برنامه هایی با اهداف شوم و استعمارگرانه از طریق شبكه های ماهواره ای و فیلم های ویدئویی است -چراكه نوجوانان اغلب اذهانشان ساده و فاقد شبكه بهم پیوسته ای از اندیشه ها و باورهاست . و بدین جهت وقتی كه نوجوانان بدون هیچ حفاظی در برابر وسایل ارتباط جمعی نظیر ماهواره ها و یا صفحات حوادث مطبوعات و امان های پلیسی و جنایی قرار می گیرند سخت تأثیر پذیر و ناچاراً آسیب پذیرند
اوقات فراغت
یكی دیگر از عوامل اجتماعی گرایش نوجوانان به اعتیاد چگونگی گذراندن اوقات فراغت است . امروزه تأثیر روز افزون چگونگی گذراندن اوقات فراغت را در ساخت اجتماعی جوامع و فرهنگ آنها نمی توان نادیده گرفت . نوجوان كنجكاو و پر انرژی اگر برخوردار از تفریحات سالم نباشد و امكان این را نداشته باشد كه با ثمر بخش ساختن وقت آزاد خود روحیه كنجكاو و خلاق خود را ارضاء نماید مسلماً به سوی فعالیتها و تفریحات ناسالم كشیده خواهد شد و جامعه شناسان عقیده دارند در ایجاد تفریحات برای مردم و بویژه نوجوانان باید ذوق و عادات آنها را در نظر گرفت ولی در ضمن باید به آنها فهماند كه اوقات فراغت را نباید بیهوده بگذرانند "مقصود از اوقات فراغت فقط تفریح نیست" وقتی كه یك فرد اوقات فراغت زیادی داشت لااقل باید قسمتی از آن را برای یادگیری چیزی بكار برد، چیزی كه در شكوفایی خلاقیتش مؤثر بوده و همچنین از تنهائیش در اوقات فراغت جلوگیری نموده و از پرداخت به تفریحات نا مناسب كه خود می تواند به انحراف و كجرویها از جمله پناه بردن به مواد مخدر كشیده شود جلوگیری نماید
در دسترس بودن مواد مخدر
یكی از بارزترین و در عین حال ساده ترین نشانه ها و علل وجود اعتیاد در جوامع مختلف در دسترس بودن مواد مخدر می باشد . بطور كلی در ایجاد شرایط گرایش به مواد مخدر در دسترس بودن آن مهمترین شرط محسوب می گردد
عوامل اقتصادی گرایش به مواد مخدر
یكی از مهمترین و شاید مهمترین عامل اقتصادی گرایش به مواد مخدر در بین نوجوانان فقر اقتصادی حاكم بر خانواده های آنان می باشد . بطور كلی در اكثریت قریب به اتفاق جوامع دنیا فقر و نابسامانی های اقتصادی مهمترین علت در شیوع جرایم و انحرافات اجتماعی نظیر اعتیاد می باشد . گفتار پیامبر (ص) و امام علی (ع) و حضرت ابوذر تائید كننده چنین دیدگاهی است به نحوی كه پیامبر (ص) می فرمایند: " فقر دیوار به دیوار كفر است " و علی (ع) در نهج‌البلاغه خطاب به فرزندش محمد حنفیه می فرمایند " پسرم از فقر به خدا پناه جوی كه فقر ناقص كننده دین است و دهشتزای عقل و عامل نفرت و بغض " و ابوذر می فرمایند ( وقتی كه فقر از در وارد خانه می شود دین از پنجره بیرون می رود "
علتهایی كه فقر می تواند داشته باشد یكی محرومیتهای ناشی از فقر است كه تنها راه فرار از این ناراحتیها را مصرف مواد مخدر می دانند . عامل دیگر اینكه تولید كنندگان سعی می كنند عوامل توزیع را از اینگونه افراد انتخاب كنند چون به علت فقر خانواده نیازهایشان تأمین نمی شود و عوامل تولید سعی می كنند اول آنان را به علت نا آگاهی و مشكلات خاص نوجوانی معتاد كنند و بعد از آنان برای فروش مواد مخدر استفاده نمایند
مهاجرت
یك عامل مهم اقتصادی اجتماعی در گرایش نوجوانان به مواد مخدر عامل مهاجرت می باشد كه از جهات مختلف فرهنگی سازگاری فرد با محیط جدید دیر شكل می گیرد . و نهایتاً یك سری ناهماهنگی با فرهنگ جامعه میزبان دارد . از طرف دیگر اكثر مواقع مهاجرت با فقر توام می گردد و به سكونت فرد مهاجر در مناطق فقیر می انجامد و اغلب نوجوان مهاجر خیره و مجذوب در برابر زندگی پر زرق و برق شهری بهترین طعمه برای دامهای چیده شده توسط توزیع كنندگان عمده مواد مخدر می باشند .
عوامل فرهنگی
یكدسته دیگر از عوامل گرایش نوجوانان به اعتیاد عوامل فرهنگی است . بیسوادی و یا كم سوادی والدین یك عامل مهم در این زمینه می باشد و تأثیر بسزایی در انحراف نوجوانان دارد . تحقیقات مختلفی كه در زمینه بیسوادی صور گرفته موید این نكته است كه افراد بیسواد هر چقدر هم كه بخواهند روش تربیتی درستی برای فرزندان خود داشته باشند به علت بیسوادی آن طوری كه باید و شاید موفق نیستند كه این به نوبه خود زمینه را برای انحرافات اجتماعی نوجوانان و بویژه گرایش به اعتیاد مستعد می كند یك عامل مهم فرهنگی دیگر در گرایش نوجوانان به اعتیاد ، عدم آگاهی نوجوانان نسبت به مسائل اجتماعی از جمله به مضرات مواد مخدر و فقدان احساس مسئولیت در قبال خانواده و جامعه می باشد
عوامل روانشناسی
یك دسته دیگر از عوامل گرایش به مواد مخدر در نونهالان عوامل روانشناختی كه می توان به این موارد اشاره نمود
ناپایداری عاطفی و احساسی ، اضطراب و بی قراری ، عدم اعتماد به محیط و آینده ، احساس عدم توانایی ، عقده حقارت و عدم رشد شخصیت
راههای پیشگیری از اعتیاد نوجوانان
یک) راههای زیر بنایی
* مبارزه وسیع و گسترده و همه جانبه بر علیه قاچاق مواد مخدر
* از بین بردن فقر ، كاهش دادن فاصله های طبقاتی و نا برابریهای اجتماعی و اقتصادی
* توزیع عادلانه ثروت در جامعه ، رفع مشكل بیكاری والدین ، مهار تورم
* جلوگیری از تراكم جمعیت در محله های فقیر نشین و كم درآمد
* ریشه كن نمودن بیسوادی والدین
* ایجاد مراكز مشاوره و راهنمائی نوجوانان در سطح گسترده
دو) اقدامات در زمینه خانواده ها
* لزوم وجود مشاوران خانواده به خانواده ها برای رفع مشكلات فرزندان و آموزش جهت جلوگیری از نزاعهای خانوادگی و جلوگیری از پدیده شوم طلاق در خانواده ها
* آموزش روابط احترام آمیز بین والدین و فرزندان
* آموزش ارزشهای معنوی و اجتماعی به خانواده ها
* آموزش به خانواده ها جهت رسیدگی به شرایط روحی و اخلاقی فرزندان با توجه به ویژگیهای خاص تربیتی هر دوره از رشد روان جسمی فرزندان
* آموزش اجتماعی و تربیتی به خانواده ها جهت بالا بردن سطح فرهنگ خانواده ها و ایجاد حس مسئولیت والدین در قبال فرزندان
* آموزش ایجاد روابط صمیمی در خانواده و مدرسه تا نوجوانان جهت ارائه مشكلات خود به دوستان ناباب پناه نبرند .
* همكاری نزدیك بین خانواده ها، مدارس و مراكز مبارزه با انحرافات اجتماعی و سایر مراكز پرورشی و تربیتی
* آموزش سجایای نیك اخلاقی به نوجوانان توسط والدین
* علاقمند سازی نوجوانان به مطالعه توسط والدین
* ایجاد اعتماد به نفس در فرزندان توسط والدین و مربیان و معلمان .
سه) اقدامات در زمینه آموزش و پرورش
* آموزش همراه با پرورش تا كودكان و نوجوانان منافع اجتماع را بر منافع خود ترجیح دهند .
* همكاری و همدلی با نوجوانان دانشآموز و اهمیت دادن و شخصیت دادن به آنها جهت ایجاد حس مسئولیت در قبال خانواده و جامعه
* لزوم وجود مشاوره روانشناسی و مددكار اجتماعی در مدارس جهت رفع مشكلات عاطفی اخلاقی و خانوادگی دانش‌آموزان .
* آموزش دانش‌آموزان از زیانهای مصرف مواد مخدر در مدارس
* تدوین محتوی كتب درسی در جهت كمك به از بین بردن انحرافات اجتماعی و بالاخص اعتیاد و همچنین در جهت رشد و شكوفایی استعداد انسانی نوجوانان .
* رسیدگی به مشكلات معلمان تا علاقمند و امیدوار به حرفه خود ادامه داده و در امر آموزش نهایت تلاش خود را بكار برند .
چهار) در زمینه رسانه های گروهی
* ارائه برنامه های متنوع رادیو تلویزیونی در رابطه با مضرات مصرف مواد مخدر بویژه در نوجوانان .
* ارائه برنامه های رادیو و تلویزیونی و انتشار مقالات ارزنده و جالب در روزنامه‌ها و مجلات جهت آموزش به والدین در جهت رفع نقص كمبود تربیتی نوجوانان .
* آموزش استفاده سودمند از اوقات فراغت توسط رسانه های همگانی .
* آموزش ارزشهای اجتماعی و اخلاقی از طریق رسانه های همگانی .
* انتشار كتب و مجلات متناسب با گروه سنی مخاطبان ، بویژه زندگینامه شخصیتهای بزرگ و راز موفقیت آنها .
* آموزش همگانی درست توسط رسانه های گروهی در جهت عدم طرد و پذیرش افرادی كه اعتیاد را ترك نموده و یا درصدد ترك اعتیاد می باشند .
* تهیه گزارش از قربانیان اعتیاد به مواد مخدر جهت عبرت سایر افراد جامعه بویژه نوجوانان
پنج) در زمینه اوقات فراغت
* آشنا نمودن نوجوانان با مفهوم ایام فراغت و چگونگی استفاده بهتر از آن .
* برگزاری اردوها و پیك نیك های یك روزه و همچنین گردشهای توریستی جهت آشنایی دانش‌آموزان با فرهنگ ، تمدن و ملیت و مذهب جامعه خود .
* اجرای فوق برنامه‌هایی نظیر تئاتر ، نمایشنامه و مسابقات در زمینه های فرهنگی ، شعر و مقاله نویسی .
* ایجاد مراكز فنی و حرفه ای و گسترش طرحهایی نظیر طرح كاد در سطح بسیار وسیع در جامعه .
* ایجاد مراكز ورزشی ، پارك و كتابخانه جهت استفاده در ایام فراغت
شش) در زمینه مبارزه با مواد مخدر
یكی از علل مهم اعتیاد در بین اقشار مختلف و بویژه نوجوانان در دسترس بودن مواد مخدر می باشد بنابراین كنترل و در دسترس نبودن مواد مخدر یكی از راههای پیشگیری از اعتیاد شناخته شده و در این رابطه موارد زیر پیشنهاد می گردد:
* كنترل شدید مرزهای زمینی ، دریایی ، هوایی .
* پرورش مامورین خبره در مبارزه با مواد مخدر
* وضع قوانین انضباطی و مجازاتهای سنگین برای تهیه كنندگان ، قاچاقچیان مواد مخدر .
* استفاده از وسایل فنی جدید و پیشرفته برای كشف مواد مخدر
* زیر نظر گرفتن و كنترل شدید عوامل قاچاق به مواد مخدر پس از آزادی از زندان .
* كنترل شدید و پیگیر مراكز و اماكنی كه امكان تولید و پخش مواد مخدر در آنها بیشتر است .
نظرات شما عزیزان:
تبادل لینک هوشمند 
آمار
وب سایت: